بیت:
تنت زورمند است و لشگری گران / ولیکن در اقلیم دشمن نران
این بیت زبانی اندرزگونه دارد و میتوان آن را از دید زبانی و معنایی تحلیل کرد:
1. واژهبهواژه:
* تنت زورمند است: بدنت نیرومند است؛ کنایه از داشتن توان و قدرت فردی.
* و لشگری گران: و سپاهی سنگینوزن (پرشمار و نیرومند) داری؛ کنایه از داشتن پشتوانه و نیروی بیرونی.
* ولیکن: اما
* در اقلیم دشمن نران: در سرزمین دشمن (قلمرو دشمن) تازیدن مکن / حمله مبر.
2. تحلیل معنایی:
این بیت توصیهای اخلاقی و استراتژیک است:
گرچه ممکن است انسان از نیروی بدنی (زورمند بودن) و پشتیبانیهای فراوان (لشگر گران) برخوردار باشد، اما اگر وارد سرزمین دشمن شود، ممکن است با خطرات جدی مواجه شود.
«در اقلیم دشمن نران» یعنی بیاحتیاطی نکن، حتی اگر قدرت داری. ورود به سرزمین دشمن بدون اندیشه و دوراندیشی میتواند خطرناک باشد.
3. پیام ضمنی:
* توانایی و قدرت نباید باعث غرور و بیاحتیاطی شود.
* هر قدرتی محدود به جغرافیای خود است؛ در قلمرو دیگری (اقلیم دشمن)، ممکن است آن قدرت بهکار نیاید یا حتی به ضرر بینجامد.
* هشدار درباره تجاوز بیملاحظه به قلمروی دیگران، خواه نظامی، خواه فکری یا حتی اخلاقی.
اگر بخواهیم به زبان امروزی بگوییم:
هرچند قوی هستی و پشتت گرم است، اما وارد حیطهی خطر نشو؛ قدرت همیشه مصونیت نمیآورد.